FAHAMI KATEGORI-KATEGORI KARYA HAK CIPTA

KATEGORI-KATEGORI KARYA HAK CIPTA

1. Pendahuluan

- s.6: perlindungan hak cipta hanya diberikan kepada senarai karya hak cipta yang diperuntukkan oleh Akta.

- s.7(1): karya-karya berikut berhak mendapat hak cipta:

Karya sastera, karya muzik, karya seni, filem, rakaman bunyi dan siaran

-s.7(2): perlindungan diberi tanpa mengambil kira kualiti dan tujuan karya itu dihasilkan.

2. Karya Sastera

- s.3 : karya sastera termasuklah:

      i.        Novel, cerita, buku, risalah, manuskrip, karya syair dan penulisan lain

     ii.        Lakonan, drama, arahan pentas, scenario filem, skrip siaran, karya koreografi dan pantomim

    iii.        Treatis, sejarah, biografi, karangan dan artikel

   iv.        Ensiklopedia, kamus dan karya rujukan lain

    v.        Surat, laporan dan memorandum

   vi.        Syarahan, ucapan, khutbah dan karya-karya lain yang sama sifatnya

  vii.        Jadual atau penyusunan, sama ada dinyatakan atau tidak dalam perkataan, angka atau symbol dan sama ada dalam bentuk yang tampak atau tidak

 viii.        Program-program computer, tetapi tidak termasuk teks rasmi kerajaan atau badan-badan berkanun, yang bersifat perundangan atau peraturan, atau keputusan-keputusan kehakiman.

-dalam kes  UNIVERSITY OF LONDON PRESS [1916] 2 Ch 601

Hakim Peterson menyatakan: “karya sastera meliputi kerja yang disampaikan menerusi cetakan atau penulisan tanpa mengambilkira kualiti karya sastera tersebut. Karya sastera merupakan suatu yang dapat memberi maklumat kepada orang ramai. Hanya semata-mata satu perkataan bukanlah dianggap sebagai karya sastera yang boleh diberikan perlindungan hak cipta”.

EXXON CORPORATION v EXXON INSURANCE CONSULTANTS INTERNATIONAL LTD (1982) Ch 119

Keputusan: perkataan Exxon bukanlah karya sastera dan tidak layak untuk mendapat perlindungan hak cipta.

- HITACHI LIMITED v ZAFAR AUTO AND FILTER HOUSE [1997] FSR 50 telah menggunakan prinsip dalam kes di atas.

- program komputer juga adalah karya sastera.

Definisi program komputer: suatu ungkapan, dalam apa-apa bahasa, kod atau tatatanda bagi suatu set arahan (sama ada dengan atau tanpa maklumat berkaitan)  dengan niat untuk menyebabkan suatu alat yang mempunyai kebolehan pemprosesan maklumat untuk melakukan suatu fungsi tertentu sama ada secara langsung atau selepas salah satu atau kedua-dua perkara berikut:

·         Penukaran ke bahasa, kod atau tatatanda lain

·         Pengeluaran semula dalam bentuk bahan yang lain

kes: CREATIVE PURPOSE SDN BHD [1997] 2 MLJ 429

Fakta: pihak palintif telah membuat tuntutan perlanggaran terhadap defendan dimana satu program perisian mereka telah dihasilkan semula oleh defendan dan diedarkan kepada orang ramai. Plaintif mendakwa bahawa defendan telah menggodam dan melakukan pemintasan terhadap ‘dongle’ iaitu cirri keselamatan program tersebut. Defendan berhujah bahawa tidak terdapat sebarang hak cipta terhadap program tersebut.

Keputusan: mahkamah meutuskan bahawa s.3 Akta Hak Cipta harus dibaca secara menyeluruh termasuklah manifestasi set arahan yang boleh dibaca oleh sebuah komputer  dalam apa bentuk sekalipun . perbuatan defendan yang menggodam bagi memintasi ‘dongle’ merupakan satu perlanggaran ke atas hak cipta kerana suatu program komputer dilindungi di bawah undang-undang hak cipta.

- karya yang dihasilkan oleh komputer :

Kes: EXPRESS NEWSPAPER v LIVERPOOL DAILY POST [1985] 1 WLR 1089

Isu: Adakah grid of random numbers iaitu senarai nombor rawak yang dipilih oleh komputer untuk peraduan “Jutawan Bulan Ini” dalam suratkhabar adalah dilindungi oleh undang-undang hak cipta. Defendan dalam hujahnya menegaskan bahawa pemilihan peserta peraduan tidak melibatkan ciptaan manusia kerana ia dihasilkan oleh komputer berdasarkan nombor semata-mata.

Keputusan: mahkamah menolak hujah tersebut dan memutuskan bahawa pencipta grid of random numbers adalah pemilik hak cipta tersebut. Mahkamah juga menyatakan hujah defendan itu seperti menetapkan hasil karya dimiliki oleh sebatang pena.

- keperluan bawah s.7(3) (a) & (b) mesti dipatuhi

·         s.7(3)(a): usaha yang mencukupi telah dilakukan untuk menjadikan karya itu asli

·         s.7(3)(b): karya itu telah ditulis, direkod atau selainnya dijadikan bentuk bahan.

3. Karya Muzik

- s.3: apa-apa karya muzik, dan termasuklah karya yang digubah untuk iringan muzik.

- lagu adalah karya muzik, lirik pula karya sastera.

4. Karya Seni

- s.3 : Karya seni adalah:

·         Karya grafik, fotograf, seni ukir atau kolaj, tanpa mengira kualiti seni

·         Karya seni bina dalam bentuk bangunan atau model bagi bangunan

·         Karya pertukangan seni, tetapi tidak termasuk reka bentuk susun atur mengikut pengertian Akta reka bentuk Susun Atur Litar Bersepadu 2000

- Karya grafik termasuklah:

·         Apa-apa lukisan cat, lukisan, rajah, peta, carta atau pelan

·         Apa-apa ukiran pahat, ecing, litograf, ukir kayu atau karya seumpamanya

- Fotograf: suatu perekodan cahaya atau sinaran lain pada apa-apa bahantara yang padanya suatu imej dihasilkan atau yang daripadanya suatu imej boleh  dengan apa-apa cara dihasilkan dan yang bukan sebahagian filem.

- Seni ukir: suatu acuan atau model yang dibuat bagi maksud sesuatu seni ukir.

5 Filem

- s.3: apa-apa penetapan suatu siri gambaran pandangan pada bahan daripada apa-apa perihalan, sama ada lut cahaya atau tidak, supaya boleh boleh dengan menggunakan bahan itu dengan atau tanpa apa-apa bantuan sesuatu perekaan:

·         Ditunjukkan sebagai gambar bergerak; atau

·         Dirakamkan pada bahan-bahan lain, sama ada lut cahaya atau tidak supaya dengan menggunakan bahan itu ianya boleh ditunjukkan sedemikian, dan termasuklah bunyi yang terkandung dalam sesuatu alur bunyi yang berkaitan dengan suatu filem.

FOO LOKE YING & ORS v TELEVISION BROADCAST & ORS [1985] 2 MLJ 35

Perayu telah membuat filem di Hong Kong dan diedarkan di Malaysia dalam bentuk pita video. Perayu memohon untuk mendapatkan pengisytiharan bahawa hak cipta di Malaysia bagi filem tersebut adalah miliknya dan responden tidak lagi berhak.  

Keputusan: oleh kerana filem itu diterbitkan di Malaysia 30 hari lebih awal maka hak cipta diberikan kepada perayu. Dalam isu samada pita video adalah juga termasuk dalam definisi filem, mahkamah memutuskan bahawa ia adalah filem asalkan ia dirakam dalam sesuatu bahan dan ditunjuk dalam gambar bergerak.

6. Rakaman Bunyi

- s.3 : apa-apa penetapan siri bunyi atau suatu perlambangan bunyi yang boleh didengar dan boleh dikeluarkan semula dengan apa-apa cara, tetapi tidak termasuk satu alur bunyi yang berkaitan dengan filem.

POLYGRAM RECORDS SDN BHD v HILLARY ANG DAN 4 YANG LAIN [1994] 3 CLJ 806

Keputusan: pemilik hak cipta bagi  rakaman bunyi adalah penerbit rakaman bunyi tersebut. Rakaman bunyi tidak termasuk runut bunyi (OST) bagi sesebuah filem cereka. Runut bunyi adalah sebahagian daripada filem cereka tersebut.

7. Siaran

- s.3 : pemancaran, melalui cara wayar atau wayarles, akan imej tampak, bunyi atau maklumat lain yang:

·         Boleh diterima dengan sahnya oleh orang awam;atau

·         Dipancarkan bagi persembahan kepada orang awam

Dan termasuklah pemancaran isyarat penyulitan jika cara untuk penyahsulitan disediakan kepada orang awam oleh perkhidmatan penyiaran atau dengan persetujuannya.

- s. 15 (1) dan (3): hak ekslusif hakcipta siaran:

·         Hak cipta siaran: untuk mengawal rakaman, pengeluaran semula dan penyiaran keseluruhan atau sebahagian besar siaran itu dan pertunjukan, tayangan atau permainan kepada awam ditempat yang mengenakan bayaran masuk bagi keseluruhan atau dalam apa-apa bentuk yang boleh dikenal sebagai yang diambil dari yang asalnya.

·         Hak cipta siaran televisyen: mengawal pengambilan gambar pegun dari siaran tersebut

- s.59B: memberi kuasa kepada menteri untuk mengecualikan takrifan “siaran” bagi perkhidmatan berikut:

·         Perkhidmatan interaktif

·         Perkhidmatan perniagaan dalaman

·         Perkhidmatan domestic individu

·         Perkhidmatan di premis yang diduduki secara tunggal selain daripada sebagai kemudahan perniagaan

·         Perkhidmatan yang dijalankan bagi orang yang mengadakan perkhidmatan penyiaran melalui cara wayar atau mengadakan rancangan bagi perkhidmatan sedemikian.