FAHAMI KLAUSA PENGECUALIAN DALAM KONTRAK

(sambungan dari tajuk KANDUNGAN KONTRAK)

4.  KLAUSA PENGECUALIAN

Klausa Pengecualian ialah satu syarat yang cuba untuk samada mengubahsuai tanggungjawab utama yang timbul dari kontrak atau menghadkan / mengecualikan tanggungan satu pihak yang mana akan menimbulkan berlaku pecah kontrak oleh pihak tersebut.

Ia adalah syarat untuk mengurangkan skop tugas dalam kontrak atau mengatasi pihak yang sepatutnya mendapatkan gantirugi atau remedi lain dari memperolehinya. Ia adalah satu frasa yang menghadkan tanggungan pihak-pihak dalam kontrak.

Terdapat tiga jenis frasa pengecualian:

1. Dibina dengan tandatangan iaitu yang mengandungi satu frasa pengecualian bertulis dan pihak-pihak menandatangani perjanjian tersebut.
2. Dibina dengan notis iaitu frasa pengecualian jika seseorang memasuki kontrak akan mengambil langkah rasional untuk melihat notis tersebut.
3. Dibina dengan urusniaga terdahulu iaitu perkataan-perkataan yang diamalkan apabila mereka berurusniaga sebelum ini. Ini adalah perkara fakta bergantung kepada kes.

Kes OLLEY v MARLBOROUGH COURT [1949] 1KB 532 menunjukkan bahawa kewujudan sesuatu klausa pengecualian mestilah dibawa kepada perhatian pihak yang satu lagi sebelum atau pada masa kontrak dimasuki.  

Dalam kes ini plaintiff dan suaminya telah menempah bilik hotel dan membayar wang untuk tinggal selama seminggu. Di dalam bilik hotel tertulis notis : “Pemilik tidak bertanggungjawab di atas kehilangan atau kecurian barangan melainkan diserahkan kepada pihak pengurusan untuk peti simpanan”. Plaintif mendapati kot bulunya telah dicuri dari laci berkunci akibat kecuaian pekerja hotel. Pihak hotel cuba menggunakan klausa pengecualian berdasarkan notis di dalam bilik hotel (yang ditulis pada dinding) untuk mengenepikan tuntutan ini.

Mahkamah memutuskan bahawa kontrak telah dimasuki ketika plaintif berada di kaunter resepsi dan dia tiada pengetahuan tentang polisi hotel dalam hal ini. Oleh yang demikian, klausa pengecualian ini hendaklah ditolak. Tetapi sekiranya plaintif sudah biasa tinggal di hotel ini dan tahu mengenai polisi ini, klausa tersebut mungkin boleh digunakan.

Kecukupan notis yang munasabah

PARKER v SOUTH EASTERN RAILWAY (1877) 2 CPD 416

Ini adalah satu kes dimana seseorang tidak boleh terlepas dari kesan klausa pengecualian kerana gagal membaca syarat tersebut, tetapi ia mungkin menjadi dalihan untuk membuktikan bahawa pembuat klausa pengecualian tidak cukup cara untuk beliau membaca notis tersebut.

Fakta kes:

Plaintif telah menyimpan begnya di bilik simpan pakaian stesen keretapi yang dimiliki oleh defendan. Beliau telah menerima sekeping tiket kertas yang dipermukaannya dicetak “lihat di belakang” dan dibelakangnya terdapat beberapa syarat tercetak, termasuklah satu syarat yang menghadkan tanggungan untuk apa-apa bungkusan setakat £10. Plaintif mengaku bahawa beliau tahu terdapatnya tulisan di atas tiket tersebut, tetapi beliau telah menyatakan bahawa beliau tidak membawanya, dan beliau tidak tahu atau percaya bahawa tulisan di atas tiket tersebut mengandungi syarat-syarat. Begnya telah hilang dan beliau menuntut £24 10s bagi nilainya.

Keputusan:

Hakim perbicaraan mengarahkan juri untuk menimbang sama ada plaintiff telah membaca atau sedar tentang syarat khas bagi menyimpan beg itu. Juri telah memberi jawapan negatif kepada soalan ini dan penghakiman berpihak kepada plaintif. Semasa rayuan oleh defendan, Mahkamah Rayuan telah memutuskan bahawa juri telah diberi petunjuk yang salah. Persoalan sebenar adalah sama ada defendan telah melakukan langkah-langkah secukupnya secara munasabah, untuk memberi notis mengenai syarat tersebut kepada plaintif. Kes tersebut diperintah untuk perbicaraan semula.  

THOMPSON v LM & RAILWAY CO [1930] 1 KB 41

Fakta kes;

Plaintif, yang buta huruf, telah memberi anak saudaranya wang untuk membeli tiket pengemabaraan keretapi untuknya. Pada tiket tersebut terdapat perkataan ‘sila lihat syarat di sebelah’. Belakang tiket itu merujuk jadual waktu syarikat dan bil pengembaraan. Bil pengembaraan mengandungi fasal yang mengecualikan syarikat daripada tanggungan dari segi kecederaan yang membawa maut atau sebaliknya dengan apa cara pun. Plaintif telah tercedera oleh apa yang dikatakan sebagai kecuaian syarikat.

Keputusan:

Mahkamah Rayuan telah memutuskan bahawa notis yang diberi, walaupun tidak secara terus,adalah mencukupi kerana di permukaan tiket itu jelas merujuk syarat-syarat tiket tersebut dikeluarkan.  Keadaan buta huruf plaintif tidak menolong kesnya walau sedikit.

MALAYSIAN AIRLINE SYSTEM BHD v MALINI NATHAN & ORS [1986] 1 MLJ 330

Dalam kes ini responden pertama (plaintif) telah menempah tiket untuk pulang ke Kuala Lumpur dari London melalui penerbangan pihak perayu MH 893 pada 26 Mac 1976. Di lapangan Terbang London, beliau telah diberitahu bahawa nama beliau tidak terdaftar bagi penerbangan bagi penerbangan itu dan disebabkan kesilapan komputer nama beliau telah didaftarkan sebagai Nathan Malini. Beliau telah ditawarkan penerbangan alternatif BA 930 pada keesokan harinya. Beliau mengambil tindakan ini atas dasar pecah kontrak. Tuntutan beliau diasaskan pada artikel 19 Warsaw Convention (seperti dipinda pada tahun 1955) yang terpakai di Malaysia melalui Akta Pengangkutan Udara 1974.

Mahkamah Agung memutuskan pihak perayu boleh menggunakan syarat 9 pada terma dan syarat-syarat yang dicetak di belakang tiket. Syarat 9 menyatakan masa dan jadual penerbangan tidak termasuk sebagai sebahagian daripada kontrak dan dengan demikian artikel 19 tidak terpakai dalam keadaan sedemikian.

CHIN HOOI NAN v. COMPREHENSIVE AUTO RESTORATION SERVICE SDN BHD [1995] 2 MLJ 100

Chin Hooi Nan, perayu telah menghantar keretanya ke tempat responden untuk digilap. Kereta itu rosak teruk apabila ia dipandu dengan cuai oleh pekerja responden. Responden cuba mengelak tanggungan dengan menggunakan fasal pengecualian. Mahkamah Tinggi memutuskan fasal pengecualian tersebut tidak terpakai jika pihak responden cuai, seperti berlaku dalam kes ini.

PREMIER HOTEL SDN BHD v TANG LING SENG [1995] 4 MLJ 229

Dalam kes ini, responden telah menginap di hotel perayu. Suatu petang responden telah keluar untuk sesuatu urusan dan meninggalkan kunci biliknya di kaunter pertanyaan. Seorang yang tidak dikenali memberitahu pihak yang menjaga kaunter bahawa dia disuruh oleh pekerja-pekerja responden untuk mengambil kunci itu. Tanpa usul periksa pihak yang menjaga kaunter menyerahkan kunci itu dan akibatnya barang-barang responden telah dicuri dari bilik itu. Responden mengambil tindakan tuntutan atas kecuaian tetapi perayu menggunakan fasal pengecualian yang terkandung didalam Peraturan Hotel. Hakim bicara memberi keputusan berpihak kepada responden dan perayu merayu.

Di mahkamah Tinggi hakim telah memutuskan bahawa pasal pengecualian itu tidak diungkap sejelas-jelasnya untuk mengecualikan tanggungan bagi kecuaian. Justeru itu ia tidak terpakai bagi kecuaian dan perayu betanggungan.

PORT SWEETENHAM v T. W. WU & CO SDN BHD [1978] 2 MLJ 137

Fakta kes:

Dalam kes ini 93 bungkusan barang-barang farmasi telah diturunkan di Pelabuha Kelang dan berada dalam jagaan Pihak Berkuasa Pelabuhan (Perayu). Kemudiannya hanya 29 bungkusan sahaja yang telah diambil oleh responden dan baki yang lain ditemui di beberapa buah kedai di Kuala Lumpur. Responden membawa tindakan terhadap perayu atas pecah kontrak dan/atau salahmilik atas baki 64 bungkusan. Hakim terdahulu telah memberi penghakiman kepada responden atas alasan perayu patut membuktikan bahawa barang tersebut telah hilang bukan kerana kecuaian atau salahlaku pihak perayu yang mana perayu gagal membuktikannya. Rayuan mereka di Mahkamah Persekutuan juga gagal dan kini mereka merayui di Majlis Privy.

Keputusan:

Majlis Privy memutuskan undang-undang kecil 9(1) kepada Undang-Undang Kecil Pihak Berkuasa Pelabuhan Sweetenham 1965 adalah tidak sah ultra vires kepada seksyen 29(1) (g) Akta Pihak-Pihak Berkuasa Pelabuhan 1963. Ini kerana ia cuba menghadkan tanggungan Pihak Berkuasa dalam kes kehilangan yang terjadi kerana kesalahan Pihak Berkuasa atau dalam priviti mereka. Juga kerana ia bukan sahaja menghadkan malah mengecualikan terus tangungan Pihak Berkuasa dalam kes kehilangan akibat kecuaian atau salah laku pihak berkuasa.